تكنولوژي و زندگي ماشيني امروز همه چيز را راحت كرده و به همين دليل نسل امروز كمتر مثل گذشته دنبال زندگي و اهداف شان هستند. حتي مي توان گفت به نوعي هدف خود را گم كرده اند و شيوه زندگي هاي امروزي و عوامل محيطي باعث ايجاد اين مسئله شده است.
در سال هاي اخير شاهد ركود تحصيلي بين دانش آموزان نوجوان به دلايل مختلف هستيم. برخي از دانش آموزان، به خصوص پسرها دوست دارند هر چه زودتر وارد بازار كار شوند و به همين دليل تحصيل را كنار مي گذارند.
در اين گفتگو دكتر نسرين اميري، روان پزشك كودك و نوجوان، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران درباره علل اين موضوع، نكته هايي را بيان كرده و پيشنهادهايي نيز به والدين ارائه داده است تا بتوانند براي اين مشكل فرزندشان چاره اي بينديشند.
آيا افسردگي مي تواند دليل مهمي براي ترك تحصيل در نوجوانان باشد؟
بله، متاسفانه برخي نوجوانان در نيمه راه درس خواندن را رها مي كنند و ديگر اشتياقي براي ادامه اين مسير ندارند و يكي از مهمترين دلايل اين موضوع افسردگي است چون آنها به دليل ابتلا به افسردگي ديگر هدف مشخصي ندارند و ميل خودشان را براي رسيدن به چيزهاي خوبي كه در گذشته مي خواستند از دست مي دهند و از اين نظر آينده خود را به خطر مي اندازند.
فكر مي كنيد علت اين اتفاق چيست؟
متاسفانه تكنولوژي و زندگي ماشيني امروز همه چيز را راحت كرده و به همين دليل نسل امروز كمتر مثل گذشته دنبال زندگي و اهداف شان هستند. حتي مي توان گفت به نوعي هدف خود را گم كرده اند و شيوه زندگي هاي امروزي و عوامل محيطي باعث ايجاد اين مسئله شده است. اگر دقت كنيد، متوجه مي شويد نسل امروز كمتر از زندگي احساس رضايت دارد.
محيط هاي آموزشي و نحوه برخورد معلمان و مديران مدارس تا چه حدي روي ترك تحصيل نوجوانان اثر دارد؟
خيلي زياد. بسياري از مراكز آموزشي ما شاد نيستند و همه چيزشان تحميلي است؛ از درس خواندن گرفته تا مسائل ديگر و آن ارتباط شايسته اي كه بايد بين معلمان و دانش آموزان وجود داشته باشد، نيست و برخي از اعضاي كادر آموزشي ما فكر مي كنند هر چقدر در كارشان جدي تر باشند، مديريت شان هم بهتر است؛ در صورتي كه انعطاف پذير بودن و مهرباني كردن بيشتر جواب مي دهد. همين دليل توصيه مي كنم شادي را در مراكز آموزشي مان افزايش دهيم.
آيا افسردگي پدر و مادر هم روي فرزندشان اثر خواهد گذاشت؟
بله خيلي زياد، به همين دليل ما معمولا توصيه مي كنيم مادر در زمان بارداري اش از هرگونه غم و غصه دور بماند چون گريه كردن و ناراحتي اثر مستقيمي روي جنين مي گذارد و بعدها روي كودك اثر خود را نشان مي دهد.
آيا تغيير محيط و بردن دانش آموز به يك مدرسه ديگر مي تواند به بازگشت او به تحصيل كمك كند؟
گاهي بله و گاهي نه. ما بايد سعي كنيم ابتدا افسردگي اين گونه دانش آموزان را درمان كنيم تا با انرژي و لذت و انتخاب دوباره خودشان مسيرشان را پيدا كنند وگرنه دوباره بعد از مدتي بهانه مي آورند و ترك تحصيل مي كنند.
پدر و مادر در اين شرايط چطور مي توانند به فرزند خود نزديك شوند؟
بهتر است با او صحبت كنند. البته نه صحبتي كه حالت نصيحت گونه داشته باشد چون نوجوان در اين شرايط از نصيحت كردن كاملا دوري مي كند و اتفاقا بيشتر حس لجبازي در او تقويت مي شود اما مي توان با صحبت هاي دوستانه و گذاشتن برنامه هاي جنبي و خانوادگي او را حمايت كرد و حتي مي توان با رفتن نزد مشاور از آنها براي حل اين مشكل كمك گرفت.
آيا معرفي افرادي كه ترك تحصيل كرده اند و ممكن است سال ها بعد احساس پشيماني كنند، مي تواند راه حل مناسبي تلقي شود؟
بله، بسيارند افرادي كه پشيمان مي شوند و دوست دارند دوباره به محيط آ»وزشي برگردند و اگر اين اتفاق افتاد بايد حتما آنها را حمايت كنيم چون در تاريخ هم مي بينيم كه افراد موفق زيادي بودند كه حتي در دوره دبيرستان بارها مردود شده اند اما باز دنبال تحصيل رفته و توانسته اند براي خودشان كسي بشوند؛ مثل آلبرت انيشتين. اگر مصاديق اينچنيني را به فرزندان خود نشان بدهيم، مي توانيم انگيزه آنها را براي بازگشت به درس و مدرسه افزايش دهيم.
ترك تحصيل نوجوانان يك مسئله چند عاملي است
دكتر محمدرضا خدايي روان پزشك: ترك تحصيل در نوجوانان مسئله اي است كه تنها يك علت ندارد و مسائل زيادي باعث مي شود يك نوجوان در زندگي اش چنين تصميمي بگيرد. براي حل اين موضوع هم بايد ابتدا علت هاي بروز اين مسئله را بشناسيم تا ره حل زودتر پيدا شود. بعضي از علت ها فردي است و به خود نوجوان برمي گردد چون دوران نوجواني دوران گذر از بحران است و نوجوان دنبال فرديت و هويت خود مي گردد.
او گاهي شتابزده عمل مي كند و چنين تصميماتي مي گيرد در حالي كه بعدها ممكن است از تصميمي كه گرفته سخت پشيمان شود چون انجام بعضي از كارها قابل جبران نيستند و حتي در اين شرايط ممكن است نوجوان به دليل سرخوردگي كه احساس مي كند، به سمت مسائلي مانند اعتياد نيز برود. به همين دليل بايد در وهله اول به نوجوان مان كمك كنيم تا به خوبي بتواند از اين بحران هويت عبور كند.
يكي از علت هاي ديگر اين موضوع اختلاف هاي خانوادگي يا فقر فرهنگي يا مالي است كه در اين صورت با كمك گرفتن از اولياي مدرسه و مشاوران مي توان اين موضوع را حل كرد. البته ناگفته نماند در بعضي از موارد وجود اختلال هاي رواني مانند اضطراب، افسردگي يا حتي اوتيسم مي تواند مانع از ادامه تحصيل در نوجوانان شود.
به هر حال توصيه مي كنم حتما والدين قبل از ورود نوجوان به اين مرحله سعي كنند با او ارتباط نزديكتري داشته باشند و او را حمايت كنند و اگر نوجوان شان مشكل داشت سعي كنند با رفتن نزد يك مشاور آن را برطرف كند. به هر حال نبايد اجازه داد نوجوان بر اثر يك تصميم آني آينده اش را خراب كند.
رابطه سلامت روان و عملكرد تحصيلي
دكتر ميترا حكيم شوشتري فوق تخصص روان پزشكي كودك و نوجوان: بيشتر ما وقتي كودك يا نوجواني را مي بينيم اولين سوالي كه از او مي پرسيم اين است كه كلاس چندم است و معدلش چند شده؟ در حقيقت، عملكرد تحصيلي يكي از مهم ترين شاخص هايي است كه موفقيت بچه ها را نشان مي دهد. وقتي عملكرد تحصيلي افت مي كند بچه ها دچار مشكل هايي در برقراري روابط اجتماعي مي شوند. بچه هايي كه در تحصيل موفق نيستند، اغلب دچار گوشه گيري و انزواي اجتماعي مي شوند.
اين بچه ها تنش و پرخاشگري زيادي پيدا مي كنند و در مدرسه با احتمال بيشتري درگير پديده قلدري مي شوند، يعني يا زور مي گويند يا قرباني زورگويي بچه هاي ديگر مي شوند. پس عملكرد تحصيلي پايين مي تواند زمينه شكل گيري بدرفتاري و اعتماد به نفس پايين را فراهم كند.
از آنجايي كه نظام آموزشي نمي تواند از مقايسه بچه ها با هم خودداري كند و هر فرد را در جايگاه خود بپذيرد و به همه توانايي هاي كودكان توجه و هر كودك را با خود مقايسه كند، بچه هاي با عملكرد پايين در مدارس آسيب مي بينند. گاهي آسيب به حدي است كه بچه ها از رفتن به مدرسه صرف نظر كرده و تمايل به ترك تحصيل پيدا مي كنند.
پر واضح است هدف از حضور بچه ها در مدارس تنها آموختن محفوظات نيست، بلكه مدرسه جايي است كه بچه ها مهارت هاي اجتماعي لازم را براي زندگي در آنجا كسب مي كنند، بنابراين بچه ها با ترك محيط مدرسه وارد محيط كار مي شوند كه براي آنها تعريف نشده و آنها را در معرض انواع آسيب ها قرار مي دهد. بنابراين والدين بايد به عملكرد تحصيلي بچه ها توجه كنند و دنبال يافتن دلايل پايين بودن عملكرد تحصيلي يا افت آن، بي انگيزگي و نداشتن تمايل به مطالعه آنها باشند.
در اين بين توجه به مشكل هاي روان پزشكي دانش آموزان از اهميت بالايي برخوردار است. يكي از دلايل شايع چنين مشكل هايي اختلال بيش فعالي نقص توجه است.
كودكاني كه به اين اختلال مبتلا هستند در انجام كارهايي كه نيازمند كوشش ذهني است دچار مشكل هستند كه از مهمترين اين كارها مي توان به درس خواندن اشاره كرد. بچه ها بايدب راي درس خواندن مهارت هاي مختلفي داشته باشند مانند اولويت بندي، برنامه ريزي، استدلال و مديريت زمان. اينگونه مهارت ها در كودكان مبتلا به اين اختلال شكل نمي گيرد و همين موضوع درس خواندن را دشوار مي كند.
اختلال هاي يادگيري از ديگر مشكل هايي هستند كه درس خواندن را سخت مي كند. در اين گروه از اختلال ها بچه ها قادر به يادگيري خواندن، نوشتن يا رياضي نيستند و چون اين مهارت ها براي درس خواندن ضروري اند، اين بچه ها به تدريج با مشكل در درس خواندن روبرو مي شوند و شكست هاي مكرر آنها را از درس خواندن زده مي كند.
والدين بايد با شناخت و كشف به موقع علت افت تحصيلي يا كاهش تمايل به درس خواندن، كمك كنند قبل از اينكه بچه از مدرسه دلزده شود با گرفتن درمان به موقع، به روند عادي درس خواندن برگردد و هرگز به ترك تحصيل فكر نكند.
منبع دريافت اين مطلب : آفتاب