شب نوزدهم:
اولين شب از شبهاي قدر است و شب قدر همان شبي است كه در تمام سال شبي به خوبي و فضيلت آن نمي‌رسد و عمل در آن بهتر است از عمل در هزار ماه و در آن شب تقدير امور سال رقم مي‌خورد و ملائكه و روح كه اعظم ملائكه است در آن شب به اذن پروردگار به زمين نازل مي‌شوند و به خدمت امام زمان عليه‌السلام مشرف مي‌شوند و آنچه براي هر كس مقدر شده است بر امام عليه السلام عرض مي‌كنند.
اعمال شب قدر بر دو نوع است: يكي آن كه در هر سه شب انجام مي‌شود و ديگر آن كه مخصوص هر شبي است.
اعمالي كه در هر سه شب مشترك است:
1- غسل. (مقارن غروب آفتاب، كه بهتر است نماز عشاء را با غسل خواند.)
2- دو ركعت نماز وارد شده است كه در هر ركعت بعد از حمد، هفت مرتبه توحيد بخواند و بعد از فراغ هفتاد مرتبه اَستَغفُرِاللهَ وَ اَتوبُ اِلَيهِ و در روايتي است كه از جاي خود برنخيزد تا حق تعالي او و پدر و مادرش را بيامرزد.
3- قرآن مجيد را بگشايد و بگذارد در مقابل خود و بگويد: اَللّهُمَّ اِنّي اَسئَلُِكَ بِكِتابِكَ المُنزَلِ وَ ما فيهِ اسمُكَ الاَكبَرُ و اَسماۆُكَ الحُسني وَ ما يُخافُ وَ يُرجي اَن تَجعَلَني مِن عُتَقائِكَ مِنَ النّار. پس هر حاجت كه دارد بخواهد.
4- مصحف شريف را بگيرد و بر سر بگذارد و بگويد:
اَللّهمَّ بِحَقِّ هذاالقُرآنِ وَ بِحَقِّ مَن اَرسَلتَه بِه وَ بِحَقِ كُلِّ مومنٍ مَدَحتَه ُ فيهِ وَ بِحَقِّكَ عَلَيهِم فلا اَحَدَ اَعرَفُبِ بِحَقِّكَ مِنكَ.
ده مرتبه بگويد: بِكَ يا الله
ده مرتبه: بِمُحَمَّدٍ
ده مرتبه: بِعليٍّ
ده مرتبه: بِفاطِمَةَ
ده مرتبه: بِالحَسَنِ
ده مرتبه: بِالحُسَين ِ
ده مرتبه: بِعليّ بنِ الحُسين
ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِيٍّ
ده مرتبه: بِجَعفَر بنِ مُحَمَّدٍ
ده مرتبه: بِموُسي بنِ جَعفَر ٍ
ده مرتبه: بِعليِّ بنِ مُوسي
ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِيٍّ
ده مرتبه: بِعَلِيِّ بنِ مُحَمَّدٍ
ده مرتبه: بِالحَسَنِ بنِ عَلِيٍّ
ده مرتبه: بِالحُجَّةِ.
پس از اين عمل هر حاجتي كه داري طلب كن.
5- زيارت امام حسين عليه السلام است؛ كه در روايت آمده است كه چون شب قدر مي‌شود منادي از آسمان هفتم ندا مي‌كند كه حق تعالي آمرزيد هر كسي را كه به زيارت قبر امام حسين عليه السلام آمده است.
6- احيا داشتن اين شبها. در روايت آمده هر كس احيا كند شب قدر را گناهان او آمرزيده شود هر چند به عدد ستارگان آسمان و سنگيني كوهها و وزن درياها باشد.
7- صد ركعت نماز بخواند كه فضيلت بسيار دارد، و افضل آنست كه در هر ركعت بعد از حمد ده مرتبه توحيد بخواند.
8- اين دعا خوانده شود: اَللّهُمَّ اِنّي اَمسَيتُ لَكَ عَبدًا داخِرًا لا اَملِكُ لِنَفسي وَ اَعتَرِفُ...
اعمال مخصوص هر شب قدر
شب نوزدهم:
1- صد مرتبه "اَستَغفُرِاللهَ رَبي وَ اَتوبُ اِلَيه".
2- صد مرتبه " اَللّهُمَّ العَن قَتَلَةَ اَميرَالمومنينَ".
3- دعاي "يا ذَالَّذي كانَ..." خوانده شود .
4- دعاي " اَللّهَمَّ اجعَل فيما تَقضي وَ..." خوانده شود.
شب بيست و يكم:
فضيلتش زيادتر از شب نوزدهم است، و بايد اعمال آن شب را از غسل و احياء و زيارت و نماز، هفت قل هو الله و قرآن بر سر گرفتن و صد ركعت نماز و دعاي جوشن كبير و غيره در اين شب به عمل آورد، در روايات تاكيد شده در غسل و احياء و جدّ و جهد در عبادت در اين شب و شب بيست و سوم.
امام صادق عليه السلام فرمود:« تقدير امور و سرنوشت‌ها در شب قدر، يعني شب نوزدهم، تحكيم آن در شب بيست و يكم، و امضا آن در شب بيست و سوم صورت ميگيرد.» (وسائل الشيعه، حرّ عاملي، دار الاحياء التراث، ج 7، ص259)
شب بيست و سوم شب شريفي است ،طبق روايت امام صادق عليه السلام در اين شب تقديرات ما امضا مي شود،پس بكوشيم با عبادت و خاكساري به درگاه خداوند متعال ،بهترين تقديرات را از او خواسته و تمنّا كينم آنچه از خير هست براي ما امضا شود و شرور با نگاه رحمت خداوند مهربان از زندگي ما دفع شوند.
دعاى شب بيست و سوّم
يا رَبَّ لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَجاعِلَها خَيْراً مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ وَرَبَّ اللَّيْلِ وَالنَّهارِ
اى پروردگار شب قدر و قرار دهنده آن بهتر از هزار ماه و پروردگار شب و روز
وَالْجِبالِ وَالْبِحارِ وَالظُّلَمِ والاْنْوارِ وَالاْرْضِ وَالسَّماَّءِ يا بارِئُ يا
و كوهها و درياها و تاريكى ها و روشنيها و زمين و آسمان اى پديدآرنده اى
مُصَوِّرُ يا حَنّانُ يا مَنّانُ يا اَللّهُ يا رَحْمنُ يا اَللّهُ يا قَيُّومُ يا اَللّهُ يا بَديعُ يا اَللّهُ يا اَللّهُ يا
صورت بخش اى عطابخش اى نعمت ده اى خدا اى بخشاينده اى خدا اى پاينده اى خدا اى نوآفرين اى خدا اى خدا
اَللّهُ لَكَ الاْسْماَّءُ الْحُسْنى وَالاْمْثالُ الْعُلْيا وَالْكِبْرِياَّءُ وَالاْ لاَّءُ اَسْئَلُكَ
اى خدا از آن توست نامهاى نيك و نمونه هاى والا و بزرگى و نعمتها از تو خواهم كه
اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَجْعَلَ اسْمى فى هذِهِ اللَّيْلَةِ
درود فرستى بر محمد و آل محمد و قرار دهى نام مرا در اين شب در زمره
فِى السُّعَداَّءِ وَرُوحى مَعَ الشُّهَداَّءِ وَاِحْسانى فى عِلِّيّينَ وَاِسائَتى
سعادتمندان و روحم را با شهيدان و احسان و نيكيم را در بلندترين درجات و گناهم را
مَغْفُورَةً وَاَنْ تَهَبَ لى يَقيناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبى وَايماناً يُذهِبُ الشَّكَّ
آمرزيده و يقينى به من ببخشى كه هميشه با دلم همراه باشد و ايمانى به من بدهى كه يكسره شك و ترديد را
عَنّى وَتُرْضِيَنى بِما قَسَمْتَ لى وَ اتِنا فِى الدُّنْيا حَسَنَةً وَفِى الاْخِرَةِ
از من دور كنى و بدانچه نصيبم كرده اى خوشنودم سازى و بده به ما در دنيا نيكى و نعمت و در آخرت نيز
حَسَنَةً وَقِنا عَذابَ النّارِ الْحَريقِ وَارْزُقْنى فيها ذِكْرَكَ وَشُكْرَكَ
نيكى و نگاهمان دار از عذاب آتش سوزان و روزيم كن در اين شب ذكر خود و سپاسگزاريت
وَالرَّغْبَةَ اِلَيْكَ وَالاِْنابَةَ والتَّوبَةَ والتَّوْفيقَ لِما وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ الَ
و شوق و بازگشت و توبه بسوى خودت را و موفقم بدار بدانچه موفق داشتى بدان محمد و آل
مُحَمَّدٍ عَلَيْهِمُ السَّلامُ
محمد عليهم السلام
و روايت كرده محمّد بن عيسى به سند خود از صالحين : كه فرمودند مكرّر مى كنى در شب بيست و سيّم از ماه رمضان اين دعا را در حال سجود و قيام و قعود و بر هر حالى كه هستى در تمام ماه و هر چه ممكنت شود و هر زمانى كه حاضر شود تو را يعنى يادت آيد اين دعا در روزگار حياتت مى گوئى بعد از ستايش كردن حقّ تعالى به بزرگوارى و فرستادن صلوات بر پيغمبر صلى الله عليه و آله :
اَللّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَعَلى اباَّئِهِ فى
خدايا باش براى ولى خود (فلان پسر فلان )حضرت حجت فرزند امام حسن عسكرى درودهاى تو بر او و بر پدرانش باد در
هذِهِ السَّاعَةِ وَفى كُلِّ ساعَةٍ وَلِيّاً وَحافِظاً وَقاَّئِداً وَناصِراً وَدَليلا
اين ساعت و در هر ساعت يار و مددكار و نگهبان و رهبر و ياور و راهنما
وَعَيْناً حَتّى تُسْكِنَهُ اَرْضَكَ طَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فيها طَويلاً
و مى خوانى نيز :و ديده بان تا او را از روى ميل و رغبت مردم در روى زمين سكونت دهى و بهره مندش سازى زمانى دراز
يا مُدَبِّرَ الاُْمُورِ يا باعِثَ مَنْ فِى الْقُبُورِ يا مُجْرِىَ الْبُحُورِ يا مُلَيِّنَ
اى تدبيركننده كارها اى برانگيزنده هركه در گورها است اى روان كننده درياها اى نرم كننده
الْحَديدِ لِداوُدَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمدٍ وَافْعَلْ بى كَذا وَكَذا
آهن براى حضرت داود درود فرست بر محمد و آل محمد و بكن نسبت به من چنين و چنان
و به جاى اين كلمه حاجات خود را بخواهد
اللَّيْلَةَ اللَّيْلَةَ
همين امشب همين امشب
و بلند كن دستهاى خود را به سوى آسمان يعنى در وقت گفتن يا مُدَبِّرَ الاُْمُورِ تا آخر و بگو اين دعا را در حال ركوع و سجود و ايستاده و نشسته و مكرّر كن آنرا و بگو آنرا نيز در شب آخر ماه رَمَضان .
منبع : كتاب مفاتيح الجنان
بخش اخلاق و عرفان اسلامي تبيان
شب نوزدهم:
اولين شب از شبهاي قدر است و شب قدر همان شبي است كه در تمام سال شبي به خوبي و فضيلت آن نمي‌رسد و عمل در آن بهتر است از عمل در هزار ماه و در آن شب تقدير امور سال رقم مي‌خورد و ملائكه و روح كه اعظم ملائكه است در آن شب به اذن پروردگار به زمين نازل مي‌شوند و به خدمت امام زمان عليه‌السلام مشرف مي‌شوند و آنچه براي هر كس مقدر شده است بر امام عليه السلام عرض مي‌كنند.
اعمال شب قدر بر دو نوع است: يكي آن كه در هر سه شب انجام مي‌شود و ديگر آن كه مخصوص هر شبي است.
اعمالي كه در هر سه شب مشترك است:
1- غسل. (مقارن غروب آفتاب، كه بهتر است نماز عشاء را با غسل خواند.)
2- دو ركعت نماز وارد شده است كه در هر ركعت بعد از حمد، هفت مرتبه توحيد بخواند و بعد از فراغ هفتاد مرتبه اَستَغفُرِاللهَ وَ اَتوبُ اِلَيهِ و در روايتي است كه از جاي خود برنخيزد تا حق تعالي او و پدر و مادرش را بيامرزد.
3- قرآن مجيد را بگشايد و بگذارد در مقابل خود و بگويد: اَللّهُمَّ اِنّي اَسئَلُِكَ بِكِتابِكَ المُنزَلِ وَ ما فيهِ اسمُكَ الاَكبَرُ و اَسماۆُكَ الحُسني وَ ما يُخافُ وَ يُرجي اَن تَجعَلَني مِن عُتَقائِكَ مِنَ النّار. پس هر حاجت كه دارد بخواهد.
4- مصحف شريف را بگيرد و بر سر بگذارد و بگويد:
اَللّهمَّ بِحَقِّ هذاالقُرآنِ وَ بِحَقِّ مَن اَرسَلتَه بِه وَ بِحَقِ كُلِّ مومنٍ مَدَحتَه ُ فيهِ وَ بِحَقِّكَ عَلَيهِم فلا اَحَدَ اَعرَفُبِ بِحَقِّكَ مِنكَ.
ده مرتبه بگويد: بِكَ يا الله
ده مرتبه: بِمُحَمَّدٍ
ده مرتبه: بِعليٍّ
ده مرتبه: بِفاطِمَةَ
ده مرتبه: بِالحَسَنِ
ده مرتبه: بِالحُسَين ِ
ده مرتبه: بِعليّ بنِ الحُسين
ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِيٍّ
ده مرتبه: بِجَعفَر بنِ مُحَمَّدٍ
ده مرتبه: بِموُسي بنِ جَعفَر ٍ
ده مرتبه: بِعليِّ بنِ مُوسي
ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِيٍّ
ده مرتبه: بِعَلِيِّ بنِ مُحَمَّدٍ
ده مرتبه: بِالحَسَنِ بنِ عَلِيٍّ
ده مرتبه: بِالحُجَّةِ.
پس از اين عمل هر حاجتي كه داري طلب كن.
5- زيارت امام حسين عليه السلام است؛ كه در روايت آمده است كه چون شب قدر مي‌شود منادي از آسمان هفتم ندا مي‌كند كه حق تعالي آمرزيد هر كسي را كه به زيارت قبر امام حسين عليه السلام آمده است.
6- احيا داشتن اين شبها. در روايت آمده هر كس احيا كند شب قدر را گناهان او آمرزيده شود هر چند به عدد ستارگان آسمان و سنگيني كوهها و وزن درياها باشد.
7- صد ركعت نماز بخواند كه فضيلت بسيار دارد، و افضل آنست كه در هر ركعت بعد از حمد ده مرتبه توحيد بخواند.
8- اين دعا خوانده شود: اَللّهُمَّ اِنّي اَمسَيتُ لَكَ عَبدًا داخِرًا لا اَملِكُ لِنَفسي وَ اَعتَرِفُ...
اعمال مخصوص هر شب قدر
شب نوزدهم:
1- صد مرتبه "اَستَغفُرِاللهَ رَبي وَ اَتوبُ اِلَيه".
2- صد مرتبه " اَللّهُمَّ العَن قَتَلَةَ اَميرَالمومنينَ".
3- دعاي "يا ذَالَّذي كانَ..." خوانده شود .
4- دعاي " اَللّهَمَّ اجعَل فيما تَقضي وَ..." خوانده شود.
شب بيست و يكم:
فضيلتش زيادتر از شب نوزدهم است، و بايد اعمال آن شب را از غسل و احياء و زيارت و نماز، هفت قل هو الله و قرآن بر سر گرفتن و صد ركعت نماز و دعاي جوشن كبير و غيره در اين شب به عمل آورد، در روايات تاكيد شده در غسل و احياء و جدّ و جهد در عبادت در اين شب و شب بيست و سوم.
امام صادق عليه السلام فرمود:« تقدير امور و سرنوشت‌ها در شب قدر، يعني شب نوزدهم، تحكيم آن در شب بيست و يكم، و امضا آن در شب بيست و سوم صورت ميگيرد.» (وسائل الشيعه، حرّ عاملي، دار الاحياء التراث، ج 7، ص259)
شب بيست و سوم شب شريفي است ،طبق روايت امام صادق عليه السلام در اين شب تقديرات ما امضا مي شود،پس بكوشيم با عبادت و خاكساري به درگاه خداوند متعال ،بهترين تقديرات را از او خواسته و تمنّا كينم آنچه از خير هست براي ما امضا شود و شرور با نگاه رحمت خداوند مهربان از زندگي ما دفع شوند.
دعاى شب بيست و سوّم
يا رَبَّ لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَجاعِلَها خَيْراً مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ وَرَبَّ اللَّيْلِ وَالنَّهارِ
اى پروردگار شب قدر و قرار دهنده آن بهتر از هزار ماه و پروردگار شب و روز
وَالْجِبالِ وَالْبِحارِ وَالظُّلَمِ والاْنْوارِ وَالاْرْضِ وَالسَّماَّءِ يا بارِئُ يا
و كوهها و درياها و تاريكى ها و روشنيها و زمين و آسمان اى پديدآرنده اى
مُصَوِّرُ يا حَنّانُ يا مَنّانُ يا اَللّهُ يا رَحْمنُ يا اَللّهُ يا قَيُّومُ يا اَللّهُ يا بَديعُ يا اَللّهُ يا اَللّهُ يا
صورت بخش اى عطابخش اى نعمت ده اى خدا اى بخشاينده اى خدا اى پاينده اى خدا اى نوآفرين اى خدا اى خدا
اَللّهُ لَكَ الاْسْماَّءُ الْحُسْنى وَالاْمْثالُ الْعُلْيا وَالْكِبْرِياَّءُ وَالاْ لاَّءُ اَسْئَلُكَ
اى خدا از آن توست نامهاى نيك و نمونه هاى والا و بزرگى و نعمتها از تو خواهم كه
اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَجْعَلَ اسْمى فى هذِهِ اللَّيْلَةِ
درود فرستى بر محمد و آل محمد و قرار دهى نام مرا در اين شب در زمره
فِى السُّعَداَّءِ وَرُوحى مَعَ الشُّهَداَّءِ وَاِحْسانى فى عِلِّيّينَ وَاِسائَتى
سعادتمندان و روحم را با شهيدان و احسان و نيكيم را در بلندترين درجات و گناهم را
مَغْفُورَةً وَاَنْ تَهَبَ لى يَقيناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبى وَايماناً يُذهِبُ الشَّكَّ
آمرزيده و يقينى به من ببخشى كه هميشه با دلم همراه باشد و ايمانى به من بدهى كه يكسره شك و ترديد را
عَنّى وَتُرْضِيَنى بِما قَسَمْتَ لى وَ اتِنا فِى الدُّنْيا حَسَنَةً وَفِى الاْخِرَةِ
از من دور كنى و بدانچه نصيبم كرده اى خوشنودم سازى و بده به ما در دنيا نيكى و نعمت و در آخرت نيز
حَسَنَةً وَقِنا عَذابَ النّارِ الْحَريقِ وَارْزُقْنى فيها ذِكْرَكَ وَشُكْرَكَ
نيكى و نگاهمان دار از عذاب آتش سوزان و روزيم كن در اين شب ذكر خود و سپاسگزاريت
وَالرَّغْبَةَ اِلَيْكَ وَالاِْنابَةَ والتَّوبَةَ والتَّوْفيقَ لِما وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ الَ
و شوق و بازگشت و توبه بسوى خودت را و موفقم بدار بدانچه موفق داشتى بدان محمد و آل
مُحَمَّدٍ عَلَيْهِمُ السَّلامُ
محمد عليهم السلام
و روايت كرده محمّد بن عيسى به سند خود از صالحين : كه فرمودند مكرّر مى كنى در شب بيست و سيّم از ماه رمضان اين دعا را در حال سجود و قيام و قعود و بر هر حالى كه هستى در تمام ماه و هر چه ممكنت شود و هر زمانى كه حاضر شود تو را يعنى يادت آيد اين دعا در روزگار حياتت مى گوئى بعد از ستايش كردن حقّ تعالى به بزرگوارى و فرستادن صلوات بر پيغمبر صلى الله عليه و آله :
اَللّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَعَلى اباَّئِهِ فى
خدايا باش براى ولى خود (فلان پسر فلان )حضرت حجت فرزند امام حسن عسكرى درودهاى تو بر او و بر پدرانش باد در
هذِهِ السَّاعَةِ وَفى كُلِّ ساعَةٍ وَلِيّاً وَحافِظاً وَقاَّئِداً وَناصِراً وَدَليلا
اين ساعت و در هر ساعت يار و مددكار و نگهبان و رهبر و ياور و راهنما
وَعَيْناً حَتّى تُسْكِنَهُ اَرْضَكَ طَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فيها طَويلاً
و مى خوانى نيز :و ديده بان تا او را از روى ميل و رغبت مردم در روى زمين سكونت دهى و بهره مندش سازى زمانى دراز
يا مُدَبِّرَ الاُْمُورِ يا باعِثَ مَنْ فِى الْقُبُورِ يا مُجْرِىَ الْبُحُورِ يا مُلَيِّنَ
اى تدبيركننده كارها اى برانگيزنده هركه در گورها است اى روان كننده درياها اى نرم كننده
الْحَديدِ لِداوُدَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمدٍ وَافْعَلْ بى كَذا وَكَذا
آهن براى حضرت داود درود فرست بر محمد و آل محمد و بكن نسبت به من چنين و چنان
و به جاى اين كلمه حاجات خود را بخواهد
اللَّيْلَةَ اللَّيْلَةَ
همين امشب همين امشب
و بلند كن دستهاى خود را به سوى آسمان يعنى در وقت گفتن يا مُدَبِّرَ الاُْمُورِ تا آخر و بگو اين دعا را در حال ركوع و سجود و ايستاده و نشسته و مكرّر كن آنرا و بگو آنرا نيز در شب آخر ماه رَمَضان .
منبع : كتاب مفاتيح الجنان
بخش اخلاق و عرفان اسلامي تبيان
v
